نگهداری طولانی مدت مواد غذایی از دیرباز آرزوی بشر بوده و به منظور انجام این کار از روش های مختلفی نظیر دفن کردن، خشک کردن، نمک سود کردن و غیره استفاده کرده است. تا زمانیکه نخستین یخچال برقی توسط جان کوری ابداع شد. امروزه این محصول در انواع و اشکال مختلف صنعتی، فریزر، سردخانه و دستگاه های برودتی وجود دارد. در این مقاله قصد داریم شمارا با تاریخچه ساخت یخچال آشنا کنیم چرا که این اختراع، تحول بزرگی در زندگی مردم جهان ایجاد کرد.
روش های نگهداری مواد غذایی در گذشته
پیش از آنکه از تاریخچه ساخت یخچال برایتان بنویسیم جالب است بدانید که قبل از اختراع خنک کننده های مکانیکی مردم برای خنک نگه داشتن و جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی از برف و یخ استفاده می کردند.
این برف و یخ یا در محل سکونت آن ها وجود داشت و یا برای تهیه ی آن به قله ی کوه ها می رفتند. پس از تهیه ی برف و یخ سوراخ هایی تحت عنوان سرداب در زمین حفر کرده و در قسمت زیرین این سوراخ ها چوب، کاه یا پوشال می ریختند سپس با برف و یخ آن ها را پر می کردند.
برخی از مردم نیز از چاه ها، چشمه ها و غارهای زیر زمینی به منظور نگهداری از مواد غذایی استفاده می کردند. به عنوان مثال به منظور جلوگیری از فاسد شدن پنیر آن را در ظروف سفالی و محفظه هایی سربسته قرار داده و داخل چشمه زیر سایه می گذاشتند. استفاده از این روش باعث کاهش سرعت فاسد شدن مواد غذایی میشد. به منظور نگهداری آب یخ در تابستان نیز از آب انبار و یخدان استفاده می کردند.
یخچال چیست؟
دستگاهی متشکل از یک سرد کننده، یک عایق حرارتی و سازوکاری به منظور انتقال گرما از فضای داخلی به محفظه ی بیرونی است. یخچال در یک فضای بسته گرمای مواد غذایی را گرفته و دمای آن ها را کاهش می دهد. این کار توسط تبخیر مایع انجام شده و درنهایت گرما توسط یخچال جذب می شود. سرد کننده ی مورد استفاده در یخچال در دمایی بسیار پایین بخار شده و دمای فضای داخلی را به دمای انجماد می رساند.
کار یخچال براساس یک اصل فیزیکی است. مایعی که به روش تراکم سریع تبخیر می شود، بخار به راحتی منبسط شده و نیازمند انرژی جنبشی است. این نیاز به انرژی جنبشی، از فضای اطراف تأمین می شود. در نتیجه مواد غذایی موجود در این فضا گرمای خود را از دست داده و سرد خواهند شد. اساس کار یخچال های امروزی سرمایشی است که با استفاده از انبساط سریع گازها ایجاد می شود.
کاربرد یخچال
به منظور خنک نگه داشتن مواد فاسد شدنی از جمله مواد غذایی، داروها و … از یخچال استفاده می شود.
تاریخچه یخچال در ایران
تا اینجای مطلب هرچه خواندید از تاریخچه ساخت یخچال بود اما باید بدانید که این محصول دوست داشتنی چطور به ایران وارد شد. 1700 سال پیش از میلاد پادشاهی ایرانی دستور ساخت نخستین یخچال عمومی را داد. این یخچال یک بنای معماری متشکل از یک استخر، دیواری بلند به نام حصار در ضلع جنوبی و مخزنی گنبدی شکل به نام خزانه بود.
حصار به گونه ای ساخته میشد که در فصول سرد سال یعنی موعد یخسازی تمام روز بر روی استخر سایه می افکند و از گرم شدن آب یخزده ی استخر جلوگیری می کرد. سپس یخ تشکیل شده در استخر یخچال را شکسته و در انبار ذخیره می کردند. این یخ های ذخیره شده در فصول گرم سال مورد استفاده قرار می گرفتند. این یخ ها تا فصل سرمای بعدی دوام می آوردند. یخچال سازی در ایران بر دو اصل عایق بندی هوشمندانه و سازگاری با طبیعت استوار بود.
تاریخچه یخچال
ابن سینا دانشمند ایرانی در قرن یازدهم میلادی موفق به اختراع مبرد شد. از مبرد به منظور چگالش پیوند بخارهای آروماتیک استفاده می شود. ابن سینا مبرد را برای تقطیر بخار مورد استفاده قرار داد. پس از آن در سال 1748 اولین یخچال مصنوعی توسط ویلیام کولین در دانشگاه گلاسگو معرفی شد.